Τα κίνητρα της χρήσης ντόπινγκ στον αθλητισμό αφορούν της επίτευξη
φυσικού (π.χ. καλύτερη απόδοση, έλεγχος πόνου), ψυχολογικού (π.χ. άγχος,
ένταση, ανησυχία, κούραση) και κοινωνικού (π.χ. πίεση για αποτέλεσμα,
αποδοχή ομάδας) πλεονεκτήματος. Αυτά τα κίνητρα βασίζονται κυρίως στις
ανθρώπινες και κοινωνικές συμπεριφορές, τα συναισθήματα και την
προσωπικότητα. Το μεταιχμιακό σύστημα του εγκεφάλου ελέγχει την
ενστικτώδη συμπεριφορά, τα συναισθήματα και την παρακίνηση.
Οι νευροδιαβιβαστές όπως η αδρεναλίνη, η νοραδρεναλίνη, η ντοπαμίνη, η σεροτονίνη και το GABA εμπλέκονται στον έλεγχο πολλών συναισθηματικών και διανοητικών καταστάσεων. Τα περισσότερα από τα ψυχοενεργά φάρμακα λειτουργούν μεταβάλλοντας είτε τον μεταβολισμό τους, είτε τη ευαισθησία ειδικών για αυτούς τους νευροδιαβιβαστές υποδοχέων. Οι υποδοχείς ντοπαμίνης συμμετέχουν στη συμπεριφορά “επιδίωξη της ευχαρίστησης” (αλκοόλ και ναρκωτικά) καθώς επίσης και στην ενστικτώδη και επιθετική δραστηριότητα. Μια ειδική ομάδα νευροδιαβιβαστών (ενδορφίνες – εγκεφαλίνες), δομικά παρόμοιες με τα οπιοειδή, εμπλέκεται στις αισθήσεις του πόνου και της ευχαρίστησης. Η ντοπαμίνη και η σεροτονίνη επηρεάζουν το "σύστημα ανταμοιβής" στον εγκέφαλο. Τα απωθητικά ερεθίσματα ενεργοποιούν ένα "σύστημα τιμωρίας" που συμμετέχει στη διαμόρφωση της απάντησης “μάχη ή φυγή”. Όλα τα φάρμακα που δημιουργούν τεχνητά μια εξάρτηση αυξάνουν τη συγκέντρωση ντοπαμίνης στο σύστημα ανταμοιβής. Το σύστημα ανταμοιβής, που συμμετέχει στην επιδίωξη της ευχαρίστησης και της ευφορίας αποτελεί έναν πιθανό μηχανισμό αρμόδιο για τη λήψη των φαρμάκων και τον εθισμό. Άλλοι λόγοι για την κατάχρηση φαρμάκων είναι η αντιμετώπιση της πίεσης. Οι μαθημένες συμπεριφορές μπορούν να οδηγήσουν στη χρήση ντόπινγκ στον αθλητισμό.
Η χρήση φαρμάκων μπορεί να προκαλέσει ανοχή, εξάρτηση, εθισμό ή απόσυρση. Η ανοχή είναι ένας από τους αντισταθμιστικούς μηχανισμούς του εγκεφάλου που μειώνουν βαθμιαία την επίδραση των φαρμάκων. Η εξάρτηση από τα φάρμακα περιγράφεται ως η λήψη φαρμάκου προκειμένου να αποτραπούν ή να ελαχιστοποιηθούν οι φυσικές ή ψυχολογικές διαταραχές της απόσυρσης (σύνδρομο στέρησης).
Η κοκαΐνη και οι αμφεταμίνες είναι ουσίες με υψηλή ψυχολογική και χαμηλή φυσική εξάρτηση. Ο εθισμός είναι η καταναγκαστική ανάγκη για φάρμακα παρά τις δυσμενείς συνέπειές του. Τα πιο εθιστικά φάρμακα είναι οι οπιούχες ουσίες, η κοκαΐνη, οι αμφεταμίνες, το αλκοόλ και η νικοτίνη που δρουν στο σύστημα ανταμοιβής στον εγκέφαλο. Ο εκτιμώμενος κίνδυνος εκδήλωσης εξάρτησης είναι περίπου
Οι νευροδιαβιβαστές όπως η αδρεναλίνη, η νοραδρεναλίνη, η ντοπαμίνη, η σεροτονίνη και το GABA εμπλέκονται στον έλεγχο πολλών συναισθηματικών και διανοητικών καταστάσεων. Τα περισσότερα από τα ψυχοενεργά φάρμακα λειτουργούν μεταβάλλοντας είτε τον μεταβολισμό τους, είτε τη ευαισθησία ειδικών για αυτούς τους νευροδιαβιβαστές υποδοχέων. Οι υποδοχείς ντοπαμίνης συμμετέχουν στη συμπεριφορά “επιδίωξη της ευχαρίστησης” (αλκοόλ και ναρκωτικά) καθώς επίσης και στην ενστικτώδη και επιθετική δραστηριότητα. Μια ειδική ομάδα νευροδιαβιβαστών (ενδορφίνες – εγκεφαλίνες), δομικά παρόμοιες με τα οπιοειδή, εμπλέκεται στις αισθήσεις του πόνου και της ευχαρίστησης. Η ντοπαμίνη και η σεροτονίνη επηρεάζουν το "σύστημα ανταμοιβής" στον εγκέφαλο. Τα απωθητικά ερεθίσματα ενεργοποιούν ένα "σύστημα τιμωρίας" που συμμετέχει στη διαμόρφωση της απάντησης “μάχη ή φυγή”. Όλα τα φάρμακα που δημιουργούν τεχνητά μια εξάρτηση αυξάνουν τη συγκέντρωση ντοπαμίνης στο σύστημα ανταμοιβής. Το σύστημα ανταμοιβής, που συμμετέχει στην επιδίωξη της ευχαρίστησης και της ευφορίας αποτελεί έναν πιθανό μηχανισμό αρμόδιο για τη λήψη των φαρμάκων και τον εθισμό. Άλλοι λόγοι για την κατάχρηση φαρμάκων είναι η αντιμετώπιση της πίεσης. Οι μαθημένες συμπεριφορές μπορούν να οδηγήσουν στη χρήση ντόπινγκ στον αθλητισμό.
Η χρήση φαρμάκων μπορεί να προκαλέσει ανοχή, εξάρτηση, εθισμό ή απόσυρση. Η ανοχή είναι ένας από τους αντισταθμιστικούς μηχανισμούς του εγκεφάλου που μειώνουν βαθμιαία την επίδραση των φαρμάκων. Η εξάρτηση από τα φάρμακα περιγράφεται ως η λήψη φαρμάκου προκειμένου να αποτραπούν ή να ελαχιστοποιηθούν οι φυσικές ή ψυχολογικές διαταραχές της απόσυρσης (σύνδρομο στέρησης).
- Η φυσική εξάρτηση εμφανίζεται όταν το σώμα στερείται ενός φαρμάκου. Η αποστέρηση οδηγεί στα φυσικά συμπτώματα όπως πόνος (οπιούχες ουσίες), έντονος τρόμος (αλκοόλ) ή σπασμοί (βαρβιτουρικά).
- Η ψυχολογική εξάρτηση μπορεί να διαρκέσει πολύ περισσότερο από τη φυσική εξάρτηση. Το σύστημα ανταμοιβής διαδραματίζει έναν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της ψυχολογικής εξάρτησης.
Η κοκαΐνη και οι αμφεταμίνες είναι ουσίες με υψηλή ψυχολογική και χαμηλή φυσική εξάρτηση. Ο εθισμός είναι η καταναγκαστική ανάγκη για φάρμακα παρά τις δυσμενείς συνέπειές του. Τα πιο εθιστικά φάρμακα είναι οι οπιούχες ουσίες, η κοκαΐνη, οι αμφεταμίνες, το αλκοόλ και η νικοτίνη που δρουν στο σύστημα ανταμοιβής στον εγκέφαλο. Ο εκτιμώμενος κίνδυνος εκδήλωσης εξάρτησης είναι περίπου
- 32% για τη νικοτίνη,
- 23% για τα οπιούχα,
- 15% για το αλκοόλ και
- πάνω από 10% για τα κανναβινοειδή.
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου